Wereldwijd zijn robots bezig aan een onstuitbare opmars. Er is sprake van een nieuwe generatie intelligente en flexibele robots die zijn opwachting maakt in onder meer de maakindustrie, de landbouw en de zorg. Van operatierobots tot robots die de boer helpen met zijn oogst of in de zorg assisteren. In combinatie met andere technologie gaat robotica de komende jaren voor veel verandering zorgen. Brabant kan een belangrijke rol spelen in de frontlinie van deze robotica-revolutie. De kennis, technologie en ervaring is hier aanwezig. Wat is nodig om de kansen te grijpen?
Bron: http://brabantkennis.nl/brabant-aan-de-robot/#interview
Bron: http://brabantkennis.nl/brabant-aan-de-robot/#interview
Wie in de werkplaats van Smart Robotics, een uitzendbureau voor robots in Best, rondloopt wordt al snel overvallen door een licht tintelend back to the future gevoel. Bij een proefopstelling werkt een van de veertien medewerkers aan software die een smart palletizer in staat stelt om pakketjes van een rollerband te plukken en op een pallet te stapelen. ‘De robotarm komt uit Denemarken. De kolom waarop hij is geïnstalleerd en die in hoogte versteld kan worden, is eigen fabrikaat’, legt directeur Mark Menting uit. Hij neemt de gelegenheid te baat om enkele hardnekkige vooroordelen over robotisering en kunstmatige intelligentie weg te nemen. Ja, deze derde generatie robot verhoogt de productiviteit, effectiviteit en concurrentiekracht van bedrijven en nee, dit hoeft niet per sé te leiden tot draconisch banenverlies. En al helemaal niet aan de onderkant van de arbeidsmarkt, zoals een andere populaire misvatting luidt.
‘Bij Nedschroef in Helmond hebben we recent een smart palletizer geconfigureerd. Wij werken daar met cobots, gebruiksvriendelijke robots die in samenwerking met de mens functioneren. De focus ligt op productie die door medewerkers wordt verricht, die niet écht technisch onderlegd zijn. Zij moeten doosjes met bouten vullen en daarna op pallets zetten. Dat laatste is zwaar werk, want die doosjes wegen nogal wat. Als je dat een hele dag moet doen is de belasting hoog. Dat onderdeel van het werk laten we nu uitvoeren door dat slimme apparaat, zodat de medewerker zich kan concentreren op andere taken. Omdat we zwaar werk lichter maken wordt het leuker, zijn medewerkers duurzaam inzetbaar en kunnen ze langer doorwerken.’
“Onze robots bieden juist kansen voor werkenden en werkzoekenden, zelfs met een afstand tot de arbeidsmarkt.”
Universele processen
De robots komen eraan, is de boodschap die de laatste tijd veelvuldig klinkt in het economisch debat. Het is een vaststelling die om nuances vraagt, vindt Menting. ‘We hebben het over universele processen. Mechanisering en automatisering zijn van alle tijden. Momenteel zitten we nog midden in een fase van digitalisering. Nieuwe technologieën leiden altijd tot productiviteitsstijging en meer welvaart. Bij robots ligt de nadruk echter te vaak op emoties van angst en bedreiging. Ze zouden de mens overbodig maken, garant staan voor massawerkloosheid. Terwijl er ook positieve kanten zijn en kansen liggen die je kunt verzilveren. Met de introductie van flexibele robots kun je voorkomen dat productie wordt verplaatst naar landen met lage lonen. Of je kunt te duur werk dat is verdwenen terughalen. Reshoring, zie ik, zeker voor Brabant met zijn vele maakindustrie, als een belangrijk perspectief.’
Daar houden de voordelen volgens Menting niet op. ‘Er is een tekort aan vaklieden, vooral in het MKB. Een lasser is een flink deel van zijn werk kwijt aan rompslomp en logistieke voorbereidingen. Waar die een repeterend karakter hebben, kan een robot die overnemen. De robot is er voor de lange werkdagen, de lasser voor de echte vakkennis die nodig is voor specialistisch werk. Een klant plaatste vier van onze robots om orders van 500 duizend stuks aan te kunnen. Omdat daarmee de kostprijs per eenheid omlaag ging krijgt hij nu orders voor twee miljoen stuks binnen. Daar heeft hij dan ook weer extra werknemers bij nodig. De realist in mij zegt dat de winst van de nieuwe generatie robotica vooral zit in het behoud van werkgelegenheid in plaats van groei.’
Charmeoffensief
Voor een provincie als Noord-Brabant komt daar zijns inziens nog een extra plus bij. ‘Een regio als Brainport is bij uitstek geëquipeerd om een prominente rol te spelen in de ontwikkeling en fabricage van nieuwe, technisch geavanceerde en interactieve robots. We hebben hier goede universiteiten, een florerende maakindustrie en een hightechsector van internationale allure. Bovendien zijn de politiek en het bedrijfsleven goed met elkaar verbonden. We weten elkaar snel te vinden. Al met al een stevig fundament om te komen tot een robotcluster.’ Dat impliceert volgens de voorman van Smart Robotics wel dat de provincie wat meer gaat tamboereren op dit thema. ‘De TU Delft is bezig met de implementatie van robots in de kassen in het Westland en noemt zich al ‘robovalley’. Ook Twente schermt met deze term. Terwijl de grootste potentie toch écht in de Brabantse Brainport ligt. Misschien zijn we nog altijd te bescheiden, we schreeuwen het te weinig van de daken. We zijn wereldberoemd in Eindhoven, maar daar houdt het dan verder ook mee op.’
Tijd dus voor een Brabants charmeoffensief voor de robot, meent Menting. ‘De beeldvorming wordt nog teveel bepaald door de klassieke robots zoals je die bijvoorbeeld in de auto- of procesindustrie ziet. Dat zijn statische robots die enorm veel ruimte in beslag nemen en die je in feite alleen aan of uit kan zetten. Maar in de economie zijn grote veranderingen op til die het bedrijfsleven tot meer flexibele vormen van automatisering dwingen. De consument gedraagt anders, e-commerce rukt op en de levenscyclus van producten wordt alsmaar korter. Vroeger had je een of twee types scheerapparaat, zodat het productieproces goed te overzien was. Nu kun je wel tachtig modellen kopen en dan ook nog in verpakkingen die constant afwijken. Dat vraagt om een diversificatie die alleen met de nieuwe generatie robots is op te vangen. In dat proces draait het juist om de wisselwerking met de mens. Die hoort met zo’n robot, die telkens iets anders moet doen, goed uit de voeten te kunnen. Met de opkomst van sensoren, artificiële intelligentie en internet of things dient zich een nieuwe dimensie aan.’
“De grootste potentie voor de ontwikkeling en fabricage van nieuwe, technisch geavanceerde robots ligt in de Brainport regio.”
Cultuurverandering
De mix van digitalisering, robotisering en de opkomst van sensitieve technologieën legt volgens kenners de kiem voor een nieuwe industriële revolutie. Aan de verwezenlijking daarvan ligt een ogenschijnlijk tegenstrijdige logica ten grondslag: hoe ingewikkelder en gedifferentieerder het productieproces moet worden ingericht, hoe simpeler de robot die alles kan te bedienen moet zijn. Dat vraagt om een cultuurverandering, denkt Menting. Zeker in het MKB. ‘Je ziet in dat segment dat vooral de directeur-eigenaar en de enthousiaste techneut in het bedrijf het wel zien zitten om robots te introduceren. Maar zij zijn niet de belangrijkste factor, je moet de mensen op de werkvloer mee zien te krijgen. Zij moeten het idee krijgen dat zo’n slimme collega hen helpt hun eigen werk leuker en interessanter te maken. Daar ligt deels ons verdienmodel. Wij ontwikkelen software op maat voor een set van gestandaardiseerde taken in het productieproces en begeleiden en trainen medewerkers die met de cobot moeten werken. Dat laatste aspect verdient veel aandacht, want als daar blokkades zitten wordt het niks met robotisering in een bedrijf.’
Smart Robotics is anderhalf jaar actief en heeft circa dertig cobots uitstaan in uiteenlopende bedrijfstakken. De meeste klanten zitten in Noord-Brabant, Noord-Holland en Friesland, een enkeling net over de grens in België. Geen aantallen die de contouren van een booming robot-industrie schetsen. Het is bekend dat Nederland minder warmloopt voor robotica dan bijvoorbeeld Duitsland, en zelfs in het sterk geïndustrialiseerde Brabant is de situatie niet wezenlijk anders. Vooral het MKB is huiverig om bij de ontwikkelingen aan te haken. ‘Opvallend is dat 60% van de interesse voor ons product uit het midden- en kleinbedrijf komt en het restant uit het grootbedrijf. Maar als we naar het aantal klanten kijken dan zit 60% juist in de laatste categorie. Ik denk dat veel MKB-ondernemers vooral bezig zijn met de business van alledag. Hun scope ligt noodgedwongen op de korte termijn. Aandacht voor de overlevingsstrategie voor de toekomst, waar die robot een belangrijke rol in kan spelen, schiet er dan bij in. Grote concerns hebben complete afdelingen aan het werk die zich alleen maar bezighouden met de lange horizon en de rol die technologie daarbij speelt.’
Robot-agenda
Aan Smart Robotics zal het niet liggen. Menting reist als een zendeling door het land, wordt vaak gevraagd om op symposia en andere gremia de pro’s en contra’s van robotica te verkondigen. Die rol van pleitbezorger van een nieuw industrieel tijdperk is zo belangrijk geworden dat het uitzendbureau uit Best deze activiteit een ‘Academy en college tour-achtige opzet’ gaat geven. Maar de kernboodschap staat voor de pionier nu al vast. ‘Richt je op de productiemedewerker die met die robot aan de slag moet. Als hij of zij het niet wil, gebeurt er niets.’
Meegaan in robotica of de boot missen, is dat goedbeschouwd het enige dat Brabant in dit dossier rest? ‘De vraag is zwart-wit gesteld, maar het antwoord is ja. Als we het niet doen, kunnen we straks de mondiale concurrentie niet aan. Het zou daarom goed zijn als alle betrokken partijen in Brabant komen tot een ‘robot-agenda’ voor de toekomst, een platform waarop de relevante partners elkaar ontmoeten. We moeten grenzen verleggen. Daar heb je een looplijn voor nodig. Met aandacht voor goede, objectieve voorlichting en kennisdeling. Waarbij je vooral ook de slechte cases met elkaar uitwisselt, want je kunt heel veel leren van fouten die worden gemaakt. En er is behoefte aan goed regionaal onderzoek, want als het om de impact van robotica gaat, stuit je nogal eens op rapporten die elkaar tegenspreken.’
Samen met zijn compagnon Heico Sandee geeft Mark Menting leiding aan de succesvolle startup Smart Robotics. Mark is een ondernemer met meer dan 10 jaar ervaring in commerciële managementsfuncties in de regio Eindhoven. Wil je in gesprek met Mark over robotica? Neem dan contact op via 06-52354726 of mmenting@smart-robotics.nl Website: www.smart-robotics.nl
